ยาสมุนไพรจีนแก้ท้องเสีย นับเป็นมรดกวิถีการดูแลสุขภาพอันล้ำค่าในทางการแพทย์จีน เพราะระบบทางเดินอาหารนั้น จะมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับระบบอื่นๆ ที่สำคัญในร่างกาย อย่างเช่น ระบบภูมิคุ้มกัน ระบบประสาท ฯลฯ การปล่อยให้ระบบทางเดินอาหารเกิดอาการผิดปกติเรื้อรัง จึงนับว่าอาจส่งผลเสียต่อร่างกายได้มากกว่าที่หลายคนคิด
ท้องเสียอันตรายไหม
อาการท้องเสีย หากเป็นหนักและไม่ได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม ก็อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ โดยเฉพาะในผู้ที่อยู่ในกลุ่มเปราะบาง เช่น เด็กเล็ก ผู้สูงอายุ ผู้ป่วยที่ไม่สามารถดูแลตัวเองได้ ฯลฯ เนื่องจากร่างกายจะต้องสูญเสียน้ำและแร่ธาตุในปริมาณมาก
ด้วยเหตุนี้ การใส่ใจดูแลผู้ที่มีอาการท้องเสียรุนแรง ให้ได้รับน้ำและเกลือแร่ทดแทนอย่างเหมาะสม โดยเฉพาะสำหรับผู้ที่อยู่ในกลุ่มเปราะบาง จึงเป็นสิ่งที่มีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง ซึ่งส่วนใหญ่นั้น ก็จะนิยมใช้เกลือแร่ในรูปแบบผงชงดื่ม (Oral Rehydration Solution, ORS) เพราะจะมีสัดส่วนแร่ธาตุเหมาะสมและสามารถหาซื้อได้ง่าย
ในอีกมุมหนึ่ง สำหรับผู้ที่มีอาการท้องเสียบ่อย ท้องเสียง่าย แต่ไม่รุนแรง แม้จะไม่ได้เกิดอันตรายอย่างกะทันหันและเด่นชัด แต่ก็นับเป็นสัญญาณความผิดปกติที่ควรได้รับการใส่ใจดูแลแต่เนิ่นๆ เนื่องด้วยความสำคัญและความเสี่ยงต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินอาหาร อย่างเช่น
- ระบบทางเดินอาหารถือเป็นด่านหน้าที่สำคัญของระบบภูมิคุ้มกัน โดยจะเป็นแหล่งรวมเซลล์ภูมิคุ้มกันในร่างกายถึงกว่า 70%
- ระบบทางเดินอาหารกับสมองมีความเกี่ยวเนื่องกันมากกว่าที่หลายคนคิด ซึ่งก็มีงานวิจัยระยะหลังที่พบว่า การทำงานที่ผิดปกติของระบบทางเดินอาหารนั้น อาจมีส่วนเกี่ยวข้องกับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นของโรคซึมเศร้า โรควิตกกังวล รวมถึงการทำงานที่ผิดปกติของสมอง
- โรคมะเร็งในระบบทางเดินอาหารจะนับเป็น 1 ใน 4 ของเคสมะเร็งที่เกิดขึ้นทั้งหมด และยังเป็นสาเหตุของ 1 ใน 3 ของการเสียชีวิตที่เกิดจากโรคมะเร็งอีกด้วย
อาการท้องเสียในทัศนะการแพทย์จีน
ในทัศนะการแพทย์จีน อาการท้องเสียบ่อย ท้องเสียง่าย มักเกิดจากภาวะม้ามอ่อนแอ ซึ่งจะมีผลทำให้การย่อย การดูดซึม และการกระจายสารน้ำและสารอาหารผิดปกติ จึงเกิดการสะสมของพิษชื้นและทำให้เกิดอาการท้องเสีย นอกจากนี้ ภาวะม้ามอ่อนแอยังสามารถส่งผลให้เกิดอาการผิดปกติอื่นๆ ได้อีกด้วย อย่างเช่น อ่อนเพลีย บวมน้ำ และลิ้นเป็นฝ้าขาว
สำหรับวิธีแก้นั้น การแพทย์จีนจะนิยมแก้ที่ต้นเหตุ เพื่อผลการรักษาที่มีประสิทธิภาพและยั่งยืน ด้วยตำรับยาสมุนไพรจีนที่มีฤทธิ์ดังนี้
- ขจัดพิษชื้นและพิษเย็นที่สะสมในระบบทางเดินอาหาร
- บำรุงม้าม กระเพาะอาหาร รวมถึงอวัยวะอื่นๆ ในระบบทางเดินอาหารให้สมดุลแข็งแรง เพื่อให้สามารถย่อยสารน้ำและสารอาหารได้ดีขึ้น
- ส่งเสริมการทำงานของระบบทางเดินอาหารและระบบเลือด ให้สามารถดูดซึมและกระจายสารน้ำและสารอาหารไปหล่อเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ตำรับยาสมุนไพรจีนแก้ท้องเสีย
ในทางปฏิบัตินั้น แทนที่จะใช้สมุนไพรเดี่ยวๆ การแพทย์จีนจะเน้นใช้สมุนไพรจีนในรูปแบบตำรับยา ซึ่งก็คือการรวมเอาสมุนไพรจีนหลายชนิดมาไว้รวมกัน โดยอิงตามหลักทฤษฎีจุน-เฉิน-จั่ว-ชิ หรือทฤษฎีอื่นๆ เพื่อให้มีประสิทธิภาพที่ดีในการรักษา (ช่วยส่งเสริมกันและกัน) และไม่ให้เกิดผลเสียแก่ร่างกาย (ช่วยแก้พิษและปรับสมดุลกันและกัน)
ตัวอย่างตำรับยาสมุนไพรจีนที่มีสรรพคุณโดดเด่นในด้านการแก้อาการท้องเสียบ่อย ท้องเสียง่าย ช่วยปรับสมดุลระบบทางเดินอาหาร ก็จะประกอบไปด้วยสมุนไพรจีนดังนี้
- Baizhi (白芷) ขับระบายความเย็นออกทางรูขุมขน ขจัดลม แก้ปวด บรรเทาอาการคัดจมูก ขจัดพิษชื้น
- Banxia (半夏) ขจัดพิษชื้นและขับเสมหะ ดึงลมปราณลงข้างล่าง แก้อาเจียน
- Cangzhu (苍术) ขจัดพิษชื้น บำรุงม้าม ขจัดพิษลม ระบายความชื้น
- Chenpi (陈皮) กระตุ้นการไหลเวียนของลมปราณ ขจัดพิษชื้นและสลายเสมหะ
- Dafupi (大腹皮) กระตุ้นการไหลเวียนลมปราณ ปรับสมดุลกระเพาะอาหารและม้าม ขจัดน้ำส่วนเกิน
- Fuling (茯苓) บำรุงม้าม ขจัดน้ำและความชื้นส่วนเกินของร่างกาย
- Guanghuoxiang (广藿香) ช่วยขับของเสีย ปรับสมดุลกระเพาะอาหารและม้าม แก้อาเจียน ขับระบายพิษร้อนชื้นทางรูขุมขน
- Houpo (厚朴) ขจัดพิษชื้นและสลายเสมหะ ขับลม แก้ท้องอืด
- Zisuye (紫苏叶) ขับระบายความเย็นออกทางรูขุมขน กระตุ้นการไหลเวียนลมปราณ ปรับสมดุลกระเพาะอาหารและม้าม
ซึ่งก็จะมีกลไกการออกฤทธิ์ที่สำคัญในทางเภสัชวิทยา ได้แก่
- เสริมสร้างภูมิคุ้มกันของเซลล์
- ปรับสมดุลจุลินทรีย์ในลำไส้
- ยับยั้งเชื้อแบคทีเรียชนิดที่ไม่ดี
- ระงับอาการปวด
- ระงับอาการคลื่นไส้ อาเจียน
- ลดการหดเกร็งของกระเพาะอาหารและลำไส้
ทำไมยาสมุนไพรจีนสกัดจึงได้รับความนิยม
เทคโนโลยีสมัยใหม่ช่วยให้สามารถสกัดสารออกฤทธิ์จากสมุนไพรจีนออกมาทำเป็นตำรับยาในรูปแบบต่างๆ อย่างเช่น ผง เม็ด แคปซูล ฯลฯ ซึ่งก็นับเป็นสิ่งที่ได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ เนื่องด้วยข้อดีต่างๆ ดังนี้
- สะดวก ยาสมุนไพรจีนสกัดช่วยให้ไม่ต้องเสียแรงเสียเวลาหาวัตถุดิบและปรุงยาเอง ซึ่งจะต้องอาศัยความรู้ที่ลึกซึ้งในด้านการแพทย์จีน และยังต้องอาศัยความสามารถในการเข้าถึงแหล่งสมุนไพรจีนที่มีคุณภาพ
- ทานง่าย ยาสมุนไพรจีนสกัดยังมีข้อดีตรงที่ทานง่าย เพราะไม่มีรสชาติขม ไม่มีกลิ่นแรง และไม่ต้องทานในปริมาณมาก ไม่เหมือนกับยาสมุนไพรจีนสมัยก่อน
- ประสิทธิภาพดี เทคโนโลยีการสกัดที่ดีจะช่วยให้สามารถควบคุมชนิดและปริมาณของสารออกฤทธิ์จากสมุนไพรจีนได้อย่างแม่นยำ ทำให้ได้ตัวยาที่มีประสิทธิภาพในการรักษาและให้ผลคงที่
- ปลอดภัย เทคโนโลยีการสกัดที่ดียังสามารถช่วยคัดกรองดึงเอาสารที่มีอันตรายและสารที่ไม่จำเป็นออกจากตัวยาได้อีกด้วย จึงส่งผลให้มีความปลอดภัยสูงกว่ายาสมุนไพรจีนในรูปแบบโบราณ
ทั้งนี้ การเลือกใช้ยาสมุนไพรจีนสกัดให้ได้ผลและปลอดภัย ก็ควรเลือกเฉพาะยาที่ผ่านการขึ้นทะเบียนกับทาง อย. มาจากองค์กรที่น่าเชื่อถือ มีประวัติการดำเนินงานที่ดี และก็ควรใช้ภายใต้การกำกับดูแลโดยแพทย์แผนจีนเท่านั้น
รู้จักกับเอินเวย์
เอินเวย์ (Enwei) เป็นผู้นำด้านนวัตกรรมยาสมุนไพรจีนสกัดที่มีประวัติการดำเนินงานในไทยมากว่า 30 ปี เป็นผู้ที่ถือทะเบียนยาสมุนไพรจีนในไทยจำนวนมากที่สุด ซึ่งก็ล้วนแล้วแต่เป็นตำรับยาระดับพรีเมี่ยม คุณภาพอันดับต้นๆ ผ่านความร่วมมือกับกลุ่มผู้ผลิตยาสมุนไพรระดับ Top 20 ในประเทศจีน
ปรึกษาแพทย์จีนเอินเวย์
ปรึกษาเรื่องยาสมุนไพรจีนแก้ท้องเสีย ปรับสมดุลทางเดินอาหาร รวมถึงการดูแลสุขภาพตามทัศนะการแพทย์จีนกับทีมแพทย์จีนจากเอินเวย์ได้ที่เบอร์ 02-751-4399 หรือไอดีไลน์ @enwei