ภาวะลองโควิด (Long COVID) คือกลุ่มอาการที่หลงเหลือหรือเกิดใหม่หลังหายจากโควิด-19 ซึ่งด้วยข้อมูลที่ยังค่อนข้างจำกัด หลายคนจึงมีข้อสงสัยต่างๆ เกิดขึ้นมากมาย เช่น ลองโควิดนั้นอันตรายไหม มีโอกาสทำให้เสียชีวิตหรือไม่ ในบทความนี้ เอินเวย์ ในฐานะของผู้เชี่ยวชาญด้านสมุนไพรและการแพทย์จีนสมัยใหม่ ก็ขออาสามาตอบคำถามในบทความนี้เองค่ะ
ลองโควิดอันตรายไหม
ในกรณีส่วนใหญ่ ภาวะลองโควิดมักถูกมองว่าไม่ได้เป็นอันตรายมากนัก ไม่เหมือนกับหลายๆ โรคที่มีอัตราการตายสูงหรือมีอาการรุนแรงชัดเจน เช่น โรคมะเร็งหรือโรคหัวใจ
อย่างไรก็ตาม เนื่องจากแต่ละคนที่เป็นภาวะลองโควิดจะมีอาการ ความหนักเบา และระยะเวลาที่เป็นต่างกัน ประกอบกับยังมีปัจจัยอื่นๆ เข้ามาเกี่ยวข้องอีก เช่น สภาวะสุขภาพและโรคประจำตัวของแต่ละคน ภาวะลองโควิดจึงถูกมองว่าสามารถมีผลกระทบรุนแรงได้กับบางคน
ผลกระทบรุนแรงที่ว่านี้ ก็จะมีตั้งแต่บางอาการที่อาจเป็นหนักเป็นนานจนกระทบการใช้ชีวิต เช่น อ่อนเพลีย หายใจไม่เต็มอิ่ม ไปจนถึงการเกิดอันตรายหรือภาวะทุพพลภาพในระยะยาว
ลองโควิดมีโอกาสทำให้เสียชีวิตหรือไม่
โดยทั่วไปแล้ว ลำพังภาวะลองโควิดนั้น ก็ไม่น่าจะทำให้เสียชีวิตได้ เว้นแต่จะมีปัญหาสุขภาพอยู่ก่อน เช่น ผู้ที่มีโรคประจำตัวบางอย่าง หรือเคยป่วยหนักตอนเป็นโควิด-19 ซึ่งจะส่งผลให้สุขภาพโดยรวมแย่ลง แม้จะไม่ได้ติดเชื้อแล้วก็ตาม
ตัวอย่างข้อมูลศึกษาในด้านนี้ก็อย่างเช่น งานวิจัยที่ตีพิมพ์เมื่อปลายปี 2021 ที่พบว่า ผู้ที่ป่วยหนักตอนเป็นโควิด-19 จะมีอัตราการเสียชีวิตในช่วงหนึ่งปีถัดมามากเป็นสองเท่า เมื่อเทียบกับผู้ที่มีอาการเพียงเล็กน้อยถึงปานกลางหรือไม่ได้ติดเชื้อ ซึ่งส่วนใหญ่ก็ไม่ได้เสียชีวิตจากอาการของโรคโควิด-19 หรือภาวะลองโควิดโดยตรง แต่จะเสียชีวิตจากปัญหาสุขภาพอื่นๆ
นอกจากนี้ก็ยังมีงานวิจัยที่ตีพิมพ์เมื่อปี 2022 ที่พบว่า ผู้ติดเชื้อโควิด-19 โดยเฉพาะที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป จะมีอัตราการเสียชีวิตในช่วงหนึ่งปีให้หลังเพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับผู้ที่ไม่ได้ติดเชื้อ โดยสาเหตุการเสียชีวิตนั้นก็จะมีทั้งจากโรคหัวใจและหลอดเลือด โรคมะเร็ง โรคระบบทางเดินหายใจ และโรคอื่นๆ
โดยสรุปแล้ว เราจึงอาจกล่าวได้ว่า โรคโควิด-19 และภาวะลองโควิด อาจมีผลซ้ำเติมผู้ที่อยู่ในกลุ่มเปราะบางหรือมีปัญหาสุขภาพอยู่แล้ว ให้สามารถรับมือกับภาวะเจ็บป่วยต่างๆ ได้แย่ลง จึงส่งผลให้มีอัตราการเสียชีวิตที่เพิ่มขึ้นนั่นเอง
การป้องกันภาวะลองโควิด
การป้องกันภาวะลองโควิดที่ได้ผลดีที่สุดก็คือ การไม่ติดเชื้อโควิด-19 ตั้งแต่ต้น ซึ่งก็สามารถทำได้ด้วยการปฏิบัติตามวิธีป้องกันโรคโควิด-19 อย่างเคร่งครัดสม่ำเสมอ
นอกจากนี้ การได้รับวัคซีนโควิด-19 ก็อาจมีผลช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดภาวะลองโควิดได้ด้วยเช่นกัน ทางที่ดี เราจึงควรได้รับวัคซีนโควิด-19 ให้ครบตามคำแนะนำของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
การรักษาภาวะลองโควิด
การรักษาภาวะลองโควิดในปัจจุบัน จะเน้นไปที่การรักษาตามอาการ เพื่อช่วยให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น เนื่องจากยังไม่พบวิธีรักษาที่ต้นเหตุ ซึ่งคนส่วนใหญ่ที่มีภาวะลองโควิดก็จะสามารถหายได้เอง แม้บางคนอาจเป็นนานถึงหลายเดือนก็ตาม
ในทางการแพทย์จีน ภาวะลองโควิดจะเกิดจาก เจิ้งชี่ (正气) พลังลมปราณที่เป็นภูมิคุ้มกันหรือเกราะป้องกันของร่างกาย รวมถึงเลือดหยิน-หยางในร่างกายยังคงเสียสมดุล ทำให้ร่างกายอ่อนแอ ซึ่งจะกระทบระบบทางเดินหายใจ รวมถึงระบบอื่นๆ เช่น ระบบทางเดินอาหาร ระบบประสาท และฮอร์โมน โดยการป้องกันและฟื้นฟูภาวะลองโควิดในทางการแพทย์จีน ก็จะมุ่งเน้นไปที่แนวทางต่างๆ ดังนี้
- ฟื้นฟูซ่อมแซมเซลล์ปอด บำรุงและเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของปอด (養肺健肺)
- ปรับสมดุลการไหลเวียนของเลือดและพลังลมปราณ (活血通絡)
- บำรุงม้ามซึ่งเป็นแหล่งสร้างพลังลมปราณที่เป็นเกราะป้องกันให้กับร่างกาย (扶助正气)
- เสริมสร้างพลังลมปราณของไต ปรับสมดุลระบบภูมิคุ้มกัน (補腎益氣)
- ปรับคุณภาพ ปริมาณ สารอาหาร และสารจำเป็นของเลือดให้สมบูรณ์ (補血養血)
- ระบายพลังลมปราณของตับ ส่งผลให้อารมณ์ผ่อนคลาย ลดความเครียด วิตกกังวล ช่วยให้มีคุณภาพการนอนหลับที่ดี (疏肝解郁)
กล่าวโดยสรุปก็คือ การแพทย์จีนและสมุนไพรจีน จะมุ่งเน้นไปที่การฟื้นฟูร่างกายให้แข็งแรง ให้กลับเข้าสู่ภาวะสมดุลได้เร็วขึ้น ซึ่งจะช่วยขจัดและบำบัดอาการต่างๆ ที่เกิดจากภาวะลองโควิดให้หมดไป ทั้งนี้ การบำรุงเจิ้งชี่ (正气) เลือด-ลมปราณ นอกจากจะช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันแข็งแรงแล้ว ก็ยังมีประสิทธิภาพในการดูแลสุขภาพเชิงบูรณาการไปพร้อมๆ กันอีกด้วย (正气存内 邪不可)
จบแล้วสำหรับคำถามที่ว่า ภาวะลองโควิดอันตรายไหม มีโอกาสเสียชีวิตหรือไม่ ทางเอินเวย์หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์แก่ทุกท่านนะคะ
เอินเวย์ ศูนย์รวมยาสมุนไพรจีนระดับพรีเมี่ยมจากประเทศจีน ซึ่งอยู่เคียงข้างสังคมไทยมานานกว่า 30 ปี ขอเป็นอีกหนึ่งแรงสนับสนุนในการต่อสู้กับโรคโควิด-19 ให้สามารถก้าวผ่านไปได้อย่างปลอดภัยด้วยกันทุกคน
