ภาวะเลือดจางคือภาวะที่ร่างกายมีปริมาณเม็ดเลือดแดงที่มีความสมบูรณ์ไม่เพียงพอ ทำให้ไม่สามารถขนส่งออกซิเจนไปเลี้ยงอวัยวะต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งเมื่อสมองได้รับออกซิเจนน้อยลง ก็อาจทำให้เกิดอาการผิดปกติต่างๆ เช่น อ่อนเพลีย ขาดสมาธิ หงุดหงิดง่าย อารมณ์แปรปรวน รวมถึงอาจมีอาการเวียนหัวหรือปวดหัวได้
นอกจากอาการที่เกี่ยวข้องกับสมองแล้ว ภาวะเลือดจางก็ยังอาจก่อให้เกิดอาการผิดปกติอื่นๆ ได้ด้วยเช่นกัน เช่น เหนื่อยง่าย ผิวซีด เล็บซีด ขี้หนาว มื้อเท้าเย็น ชามือชาเท้า ใจสั่น ฯลฯ
เลือดจางอาจทำให้เสี่ยงเป็นไมเกรนมากขึ้น
โรคไมเกรนคือโรคทางระบบประสาทที่มักจะก่อให้เกิดอาการปวดหัวรุนแรง โดยส่วนใหญ่จะเกิดเพียงแค่ข้างใดข้างหนึ่ง ซึ่งก็มีงานวิจัยหลายชิ้นในระยะหลังที่พบว่า ภาวะเลือดจางนั้นอาจเป็นปัจจัยเสี่ยงอย่างหนึ่งของโรคไมเกรนด้วย ตัวอย่างเช่น
- งานวิจัยในประเทศอิหร่านเมื่อปี 2019 พบว่า กลุ่มผู้ป่วยโรคไมเกรนจะมีภาวะเลือดจางจากการขาดธาตุเหล็กถึง 21% ในขณะที่กลุ่มคนทั่วไปจะมีภาวะเลือดจางจากการขาดธาตุเหล็กเพียงแค่ 10%
- งานวิจัยในประเทศญี่ปุ่นเมื่อปี 2022 พบว่า กลุ่มผู้ป่วยโรคไมเกรนจะมีภาวะเลือดจางมากถึง 23.3%
- งานวิจัยในประเทศจีนเมื่อปี 2021 พบว่า ในผู้หญิงที่มีอายุมากกว่า 50 ปี ผู้ที่มีระดับ Ferritin ในเลือดสูงกว่า จะมีแนวโน้มเกิดโรคไมเกรนน้อยกว่า (Ferritin เป็นโปรตีนที่มีหน้าที่กักเก็บธาตุเหล็ก การมี Ferritin ต่ำจึงสามารถใช้บ่งชี้ถึงภาวะขาดธาตุเหล็กได้)
นอกจากโรคไมเกรนแล้ว ในระยะยาว ภาวะเลือดจางก็ยังอาจก่อให้เกิดภาวะหัวใจโตหรือหัวใจล้มเหลว ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ด้วยเช่นกัน เนื่องจากหัวใจจะต้องทำงานหนักอย่างต่อเนื่อง เพื่อชดเชยปริมาณออกซิเจนในเลือดที่ลดลง
จากข้อมูลเหล่านี้ ทางที่ดี ผู้ที่มีภาวะเลือดจางจึงควรใส่ใจเข้ารับการรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ เพราะภาวะเลือดจางนั้นอาจไม่ได้หยุดแค่ที่อาการเวียนหัวหรือปวดหัวทั่วไปเท่านั้น
การรักษาภาวะเลือดจาง
การรักษาภาวะเลือดจาง แพทย์จะพิจารณาถึงสาเหตุและความรุนแรงเป็นหลัก ซึ่งในกรณีที่เป็นภาวะเลือดจางที่เกิดจากการขาดธาตุเหล็ก (พบได้บ่อยสุด) และมีอาการไม่รุนแรงนั้น แพทย์ก็มักจะรักษาด้วยการดูแลให้ได้รับธาตุเหล็กอย่างเพียงพอ เช่น
- กินอาหารที่อุดมธาตุเหล็กเพิ่มขึ้น เช่น เนื้อสัตว์ เครื่องในสัตว์ ไข่ ถั่วเขียว ถั่วเหลือง ถั่วแดง ถั่วดำ เม็ดมะม่วงหิมพานต์ ผักโขม คะน้า ตำลึง ฯลฯ โดยอาจเน้นกินอาหารที่มีวิตามินซีสูงร่วมด้วย เช่น ส้ม ส้มโอ ฝรั่ง มะละกอ กีวี สตรอเบอร์รี่ มะเขือเทศ บร็อคโคลี่ ฯลฯ เพราะจะช่วยเสริมการดูดซึมธาตุเหล็กที่มาจากอาหารจำพวกพืชได้ ในทางกลับกัน การจำกัดอาหารบางชนิดที่อาจมีผลรบกวนการดูดซึมธาตุเหล็ก เช่น ชา กาแฟ ฯลฯ ก็อาจมีส่วนช่วยได้เช่นกัน
- กินยาเสริมธาตุเหล็ก วิธีนี้จะสะดวกกว่า แต่ก็อาจมีผลข้างเคียงทำให้ท้องผูก การใช้ยาเสริมธาตุเหล็กนั้นควรอยู่ภายใต้คำปรึกษาและการกำกับดูแลโดยแพทย์เท่านั้น เนื่องด้วยการได้รับธาตุเหล็กเกินก็อาจก่อให้เกิดอันตรายต่ออวัยวะต่างๆ ได้ อย่างเช่น หัวใจ ตับ ฯลฯ
จบแล้วกับประเด็นคำถามที่ว่า เลือดจางทำให้เวียนหัวหรือปวดหัวได้ไหม พร้อมด้วยข้อมูลอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ทางเอินเวย์หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์แก่ทุกท่านนะคะ
เอินเวย์ ศูนย์รวมยาสมุนไพรจีนระดับพรีเมี่ยมจากประเทศจีน ซึ่งอยู่เคียงข้างสังคมไทยมานานกว่า 30 ปี ขอเป็นอีกหนึ่งทางเลือกธรรมชาติในการดูแลสุขภาพตามศาสตร์การแพทย์จีน เพื่อให้ทุกท่านได้มีสุขภาพที่ดี
