ด้วยสถานการณ์โรคโควิดในปัจจุบัน และไหนจะฝุ่น PM2.5 อีก เรียกได้ว่าปอดของเราต้องรับภาระอย่างหนักหน่วง ในบทความนี้ ทางเอินเวย์ก็เลยนำรายชื่ออาหารบำรุงปอดที่มีงานวิจัยรองรับมาให้ทุกท่านได้ดู เชื่อไหม อาหารที่เรากินอยู่ทุกวัน ถ้ากินให้ถูกก็เป็นเหมือนยาบำรุงดีๆ นี่เอง
1. อาหารที่มีวิตามินซีสูง
วิตามินซีนอกจากจะช่วยต้านอนุมูลอิสระ และช่วยส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกันแล้ว ก็ยังอาจสามารถช่วยชะลอความเสื่อมของปอดได้ด้วย ทั้งในคนทั่วไป ผู้ที่สูบบุหรี่ และผู้ที่เป็นโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง อ้างอิงจากงานวิจัยหลายชิ้น (AJRCCM, ERJ, IJCOPD) ด้วยเหตุนี้ อาหารที่อุดมวิตามินซี จึงเข้าข่ายเป็นอาหารบำรุงปอดชั้นดี โดยเฉพาะในช่วงฟื้นฟูหลังโควิด
ตัวอย่างอาหารที่มีวิตามินซีสูงก็อย่างเช่น ส้ม ฝรั่ง มะนาว กีวี่ สตรอเบอร์รี่ บรอกโคลี ฯลฯ หรืออย่างผลิตภัณฑ์อาหารที่เสริมวิตามินซีก็ถือเป็นแหล่งที่ดีเช่นกัน แต่ถ้าเทียบกันแล้ว ผักผลไม้ที่อุดมวิตามินซีมักจะเป็นตัวเลือกที่ดีกว่า เพราะจะมีสารอื่นๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายด้วย เช่น ใยอาหาร สารพฤกษเคมี ฯลฯ
2. อาหารที่เป็นแหล่งของวิตามินอี (แอลฟา-โทโคฟีรอล)
ข้อมูลงานวิจัยระยะหลัง (NWU, Clin Nutr, Respir Res) พบว่า วิตามินอีในรูปแอลฟา-โทโคฟีรอล (α-Tocopherol) อาจมีผลช่วยชะลอความเสื่อมของปอด ในขณะที่วิตามินอีในรูปแกมมา-โทโคฟีรอล (γ-Tocopherol) อาจมีผลทำให้ปอดทำงานแย่ลง
จากข้อมูลเหล่านี้ อาหารที่อุดมไปด้วยวิตามินอีในรูปแอลฟา-โทโคฟีรอล จึงมีแนวโน้มเข้าข่ายเป็นอาหารบำรุงปอด ในขณะที่อาหารที่มีวิตามินอีในรูปแกมมา-โทโคฟีรอลสูงนั้น อาจเข้าข่ายเป็นอาหารที่ควรจำกัดปริมาณ
ตัวอย่างอาหารที่มีวิตามินอีในรูปแอลฟา-โทโคฟีรอลสูง ซึ่งอาจมีผลดีต่อปอดก็อย่างเช่น ถั่วอัลมอนด์ เมล็ดทานตะวัน น้ำมันรำข้าว น้ำมันมะกอก ส่วนอาหารที่มีวิตามินอีในรูปแกมมา-โทโคฟีรอลสูง ซึ่งอาจมีผลเสียต่อปอดหากได้รับปริมาณมากเกินไปก็อย่างเช่น น้ำมันถั่วเหลือง น้ำมันข้าวโพด น้ำมันคาโนล่า
3. อาหารอุดมเบต้าแคโรทีน
เบต้าแคโรทีนเป็นสารที่พบได้ในผักผลไม้ที่มีสีเหลืองส้มและผักใบเขียว เช่น ฟักทอง แครอท มะม่วงสุก มะละกอสุก แคนตาลูป คะน้า บรอกโคลี ฯลฯ ซึ่งจะมีฤทธิ์ช่วยต้านอนุมูลอิสระ และจะถูกเปลี่ยนเป็นวิตามินเอในร่างกายได้บางส่วน
ในด้านสุขภาพปอด มีงานวิจัย (Thorax, AJCN, CircRes) พบว่า เบต้าแคโรทีนในอาหารอาจมีผลช่วยชะลอความเสื่อมตามวัยของปอด และอาจช่วยลดโอกาสเสียชีวิตจากโรคในระบบทางเดินหายใจได้ ด้วยเหตุนี้ อาหารที่มีเบต้าแคโรทีนสูง จึงถือเป็นตัวเลือกอาหารบำรุงปอดรวมถึงช่วงฟื้นฟูหลังโควิดที่น่าสนใจ
ทั้งนี้ หากเราได้รับเบต้าแคโรทีนมากเกินไป ก็อาจมีผลทำให้ผิวเหลืองตัวเหลืองได้ ซึ่งแม้จะไม่ได้มีผลเสียต่อสุขภาพ แต่ก็อาจกระทบต่อภาพลักษณ์และการใช้ชีวิต ทางที่ดี เราจึงควรกินสลับสับเปลี่ยนกับอาหารบำรุงปอดอื่นๆ เพื่อไม่ให้ได้รับเบต้าแคโรทีนสูงเกินไปจนเกิดผลข้างเคียง
4. มะเขือเทศและผลิตภัณฑ์จากมะเขือเทศ
มะเขือเทศและผลิตภัณฑ์จากมะเขือเทศ เช่น ซอสมะเขือเทศ น้ำมะเขือเทศ ฯลฯ จะมีจุดเด่นคือมีไลโคปีนสูง ซึ่งมีคุณสมบัติช่วยต้านอนุมูลอิสระและต้านมะเร็ง แม้เราจะพบไลโคปีนได้ด้วยในผลไม้บางชนิด เช่น แตงโม มะละกอ ฝรั่งสีชมพู แต่ส่วนใหญ่ก็มักจะมีปริมาณน้อยกว่า หรือหากินได้ยากกว่า ด้วยเหตุนี้ มะเขือเทศและผลิตภัณฑ์จากมะเขือเทศ จึงถือเป็นแหล่งหลักของไลโคปีนที่สำคัญ
สำหรับด้านสุขภาพปอด มีงานวิจัยพบว่า มะเขือเทศอาจมีส่วนช่วยชะลอความเสื่อมของปอดทั้งในผู้ใหญ่ทั่วไปและผู้ที่เคยสูบบุหรี่ ซึ่งก็คาดว่าเป็นผลมาจากไลโคปีนนั่นเอง
นอกจากนี้ ยังมีข้อมูลอีกว่า การกินสารสกัดหรือผลิตภัณฑ์จากมะเขือเทศ ยังอาจช่วยลดการอักเสบในทางเดินหายใจของผู้ที่เป็นหอบหืด และอาจช่วยให้ผู้ที่เป็นโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังมีการทำงานของปอดที่ดีขึ้นอีกด้วย จากข้อมูลต่างๆ เหล่านี้ มะเขือเทศและผลิตภัณฑ์จากมะเขือเทศจึงถือเป็นอีกหนึ่งอาหารบำรุงปอดที่น่าสนใจไม่น้อยเลยทีเดียว
5. ไวน์แดงและไวน์ขาว
ข้อมูลจากงานวิจัย (BMC Pulm Med, ERJ) พบว่า สารเรสเวอราทรอล (Resveratrol) ในไวน์แดงและไวน์ขาว อาจมีฤทธิ์ช่วยชะลอความเสื่อมของปอดในคนทั่วไป และยังมีงานวิจัยพบอีกว่า สารเรสเวอราทรอลนั้นอาจมีผลดีต่อผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังผ่านกลไกต้านการอักเสบและต้านอนุมูลอิสระได้อีกด้วย
อย่างไรก็ตาม เนื่องจากไวน์นั้นมีแอลกอฮอล์ ซึ่งถ้าได้รับปริมาณมากเกินไปก็อาจมีผลเสียต่อสุขภาพปอดและสุขภาพด้านอื่นๆ ทางที่ดี เราจึงควรจำกัดปริมาณไวน์และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์อื่น ให้รวมกันไม่เกินตามที่หน่วยงานด้านสุขภาพแนะนำ ซึ่งก็คือไม่เกินสองแก้วต่อวันสำหรับผู้ชาย และหนึ่งแก้วต่อวันสำหรับผู้หญิง (หนึ่งแก้วคือแอลกอฮอล์ 10 กรัม ซึ่งปริมาตรจะต่างกันไปตามแต่เครื่องดื่มแอลกฮออล์แต่ละชนิด)
6. อาหารอุดมแอนโทไซยานิน
แอนโทไซยานิน (Anthocyanin) ในอาหารอาจมีส่วนช่วยชะลอความเสื่อมของปอดได้ อ้างอิงจากงานวิจัยหลายชิ้น (AJCN, Nutrients, ATS) ซึ่งคาดว่าอาจเกิดจากฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและต้านการอักเสบ ด้วยเหตุนี้ อาหารที่อุดมไปด้วยแอนโทไซยานิน จึงเข้าข่ายเป็นอาหารบำรุงปอดที่มีศักยภาพอีกจำพวกหนึ่ง
อาหารที่มีแอนโทไซยานินสูงมักจะเป็นอาหารที่มีสีโทนแดงม่วง ซึ่งก็เป็นสีที่มาจากแอนโทไซยานินนั่นเอง ตัวอย่างก็เช่น กะหล่ำปลีม่วง มันม่วง ชมพู่แดง ข้าวแดง ข้าวนิล ข้าวเหนียวดำ ถั่วแดง ถั่วดำ ลูกพรุน ลูกเกด ฯลฯ
7. อาหารที่มีเคอร์คิวมินสูง
สารเคอร์คิวมิน (Curcumin) จะมีสีเหลืองสด พบได้มากในขมิ้นชัน ซึ่งถูกใช้ในเมนูอาหารต่างๆ อย่างเช่น แกงกะหรี่ แกงเหลือง แกงไตปลา ข้าวหมกไก่ เป็นต้น
อาหารที่มีเคอร์คิวมินสูงจะถือเป็นอาหารบำรุงปอดที่น่าสนใจอีกจำพวกหนึ่ง เนื่องจากมีงานวิจัยพบว่า สารเคอร์คิวมินในอาหาร อาจมีสรรพคุณช่วยชะลอความเสื่อมของปอดทั้งในคนทั่วไปและคนที่สูบบุหรี่ นอกจากนี้ ยังมีงานวิจัยพบอีกว่า การเสริมสารเคอร์คิวมินในผู้ที่เป็นโรคหอบหืดเรื้อรัง อาจส่งผลให้ปอดทำงานดีขึ้นอีกด้วย
ยาสมุนไพรบำรุงปอดในทางการแพทย์จีน
ยาสมุนไพรโดยเฉพาะแบบสำเร็จรูป (เช่น แบบผงหรือแคปซูล) จะถือเป็นอีกตัวเลือกธรรมชาติสำหรับการบำรุงสุขภาพที่น่าสนใจ เนื่องจากกินง่าย สะดวก และมีสรรพคุณทางยาสูง
ซึ่งในบรรดาตำรับยาสมุนไพรจีนทั้งหมด ยาสมุนไพรที่มีความโดดเด่นในด้านการใช้เป็นยาบํารุงปอดโดยเฉพาะในช่วงฟื้นฟูหลังโควิดก็คือ Asly Granule โดยจะมีจุดเด่นดังนี้
- มีส่วนประกอบสำคัญคือ Astragali และ Nuzhenzi ซึ่งมีสรรพคุณช่วยเสริมสร้างสมดุลระบบภูมิคุ้มกัน บำรุงปอด บำรุงม้าม และบำรุงสุขภาพเชิงบูรณาการ
- จัดอยู่ในหมวดยาชั้นสูง มีประวัติการใช้ในวงการแพทย์แผนจีนยาวนานกว่า 2,000 ปี
- ผ่านกรรมวิธีการสกัดที่ทันสมัย ควบคุมสารออกฤทธิ์ได้อย่างเข้มข้น แม่นยำ และคงที่
- ใช้วัตถุดิบจากแหล่งเพาะปลูกเฉพาะ ทำให้มีคุณค่าทางยาและมีความปลอดภัยสูง
- มีผลการทดลองทางคลินิกตามหลักการแพทย์สากล
ทั้งนี้ เนื่องจากสุขภาพแต่ละคนนั้นไม่เหมือนกัน การใช้ยาสมุนไพรจีนให้ได้ผล ปลอดภัย เหมาะสมกับสภาวะสุขภาพของตัวเรามากที่สุด จึงควรปรึกษาแพทย์จีนก่อนใช้ ซึ่งท่านที่มีข้อสงสัยก็สามารถแอดไอดีไลน์ @enwei เพื่อขอคำปรึกษากับทีมแพทย์แผนจีนของทางเอินเวย์ได้โดยตรง
เอินเวย์ ศูนย์รวมยาสมุนไพรจีนระดับพรีเมี่ยมจากประเทศจีน ซึ่งอยู่เคียงข้างสังคมไทยมานานกว่า 30 ปี ขอเป็นอีกหนึ่งแรงสนับสนุนในการต่อสู้กับโรคโควิด-19 ให้สามารถก้าวผ่านไปได้อย่างปลอดภัยด้วยกันทุกคน
