โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) มักถูกมองว่าเป็นเรื่องไกลตัวสำหรับผู้ที่มีอายุน้อย แต่ในความเป็นจริงแล้ว แม้จะมีโอกาสต่ำกว่าผู้สูงอายุ แต่เด็กเล็ก วัยรุ่น หรือผู้ใหญ่ที่ยังมีอายุไม่มาก ก็สามารถเป็นโรคหลอดเลือดสมองได้เช่นกัน
จากประเด็นดังกล่าวนี้ การใส่ใจเรียนรู้ข้อมูลและวิธีรับมือกับโรคหลอดเลือดสมองในผู้ที่มีอายุน้อย จึงเป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม เพราะจะมีส่วนช่วยลดโอกาสพิการและเสียชีวิตได้ ซึ่งทางเอินเวย์ ในฐานะของผู้เชี่ยวชาญด้านสมุนไพรและการแพทย์จีนสมัยใหม่ ก็ขออาสานำข้อมูลมาให้ชมกันในบทความนี้เองค่ะ
ผู้ที่มีอายุน้อยมีความเสี่ยงเกิดโรคหลอดเลือดสมองมากน้อยเพียงใด
จริงอยู่ที่อายุเฉลี่ยของผู้ที่เริ่มเป็นโรคหลอดเลือดสมองจะอยู่ที่ 70 กว่าปี แต่ผู้ที่มีอายุน้อยก็มีโอกาสเป็นได้เช่นกัน โดยจะมีตัวอย่างข้อมูลจากประเทศมาเลเซียดังนี้ (เนื่องจากข้อมูลอัตราการเกิดโรคหลอดเลือดสมองในไทยที่แบ่งตามช่วงอายุจะมีอยู่ค่อนข้างจำกัด บทความนี้จึงใช้ข้อมูลจากประเทศใกล้เคียงมาแสดงให้เห็นภาพแทน)
ข้อมูลอัตราการเกิดโรคหลอดเลือดสมองในประเทศมาเลเซีย
| ช่วงอายุ | ปี 2008 | ปี 2016 | การเปลี่ยนแปลง |
|---|---|---|---|
| 0-34 ปี | 6.6 | 7.5 | +0.9 |
| 35-39 ปี | 26.7 | 40.6 | +13.9 |
| 40-44 ปี | 52.8 | 74.5 | +21.7 |
| 45-49 ปี | 98.7 | 124.8 | +26.1 |
| 50-54 ปี | 169.8 | 190.7 | +20.9 |
| 55-59 ปี | 240.9 | 269.2 | +28.3 |
| 60-64 ปี | 369.5 | 365.0 | -4.5 |
| 65-69 ปี | 580.4 | 472.4 | -108.0 |
| 70-74 ปี | 760.9 | 636.3 | -124.6 |
| 75-79 ปี | 913.5 | 828.3 | -85.2 |
| 80-84 ปี | 930.4 | 998.8 | +68.4 |
| 85+ ปี | 835.7 | 768.5 | -67.2 |
ข้อมูลนี้จะเป็นข้อมูลอุบัติการณ์ของโรคหลอดเลือดสมองในประเทศมาเลเซีย (ต่อประชากร 100,000 คนต่อปี) แบ่งตามช่วงอายุ เปรียบเทียบระหว่างปี 2008 และ 2016 อ้างอิงจากงานวิจัยที่ตีพิมพ์เมื่อปี 2021 ซึ่งก็จะมีข้อสรุปที่น่าสนใจ ได้แก่
- ความเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดสมองจะมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นตามอายุ
- ผู้ที่มีอายุน้อยก็มีโอกาสเป็นโรคหลอดเลือดสมองได้ เช่น ในปี 2016 ผู้ที่มีอายุ 35-39 ปี ในงานศึกษาชิ้นนี้ จะมีอัตราการเกิดโรคหลอดเลือดสมองอยู่ที่ 40.6 คนต่อประชากร 100,000 คนต่อปี
- ผู้ที่มีอายุน้อยจะมีแนวโน้มเป็นโรคหลอดเลือดสมองเพิ่มขึ้นในช่วงปีหลัง ซึ่งก็คาดว่าอาจเป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงของพฤติกรรมการใช้ชีวิตและสภาวะแวดล้อมที่เอื้อให้เสี่ยงต่อโรคมากขึ้น เช่น พฤติกรรมการกินที่ไม่ดี การขาดกิจกรรมทางกาย ความเครียด มลพิษทางอากาศ ฯลฯ
โรคหลอดเลือดสมองในเด็ก
แม้ทารกและเด็ก (อายุต่ำกว่า 18 ปี) จะมีโอกาสเป็นโรคหลอดเลือดสมองได้ แต่ก็จะมีรายละเอียดที่ต่างจากผู้ใหญ่ ซึ่งก็คือ
- ปัจจัยเสี่ยง ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคหลอดเลือดสมองในเด็กจะต่างจากผู้ใหญ่ โดยมักจะเกิดจากโรคและความผิดปกติเฉพาะ เช่น โรคหัวใจ โรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ โรคไข้สมองอักเสบ อาการบาดเจ็บที่ศีรษะ ฯลฯ ในขณะที่ปัจจัยเสี่ยงในผู้ใหญ่นั้นมักเกิดจากโรคเรื้อรังและพฤติกรรมสุขภาพที่ไม่ดี เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคอ้วน ภาวะไขมันในเลือดสูง การขาดกิจกรรมทางกาย ฯลฯ
- สัญญาณเตือน สัญญาณเตือนโรคหลอดเลือดสมองในทารกจะต่างจากผู้ใหญ่ และมักจะสังเกตได้ยากกว่า โดยอาจประกอบไปด้วยอาการกระตุกซ้ำๆ ที่ใบหน้า แขน หรือขา อาการหยุดหายใจชั่วขณะ ฯลฯ ส่วนสัญญาณเตือนในเด็กที่โตขึ้นมาหน่อยก็จะมีความคล้ายคลึงกับผู้ใหญ่ แต่มักจะถูกมองข้าม เพราะคนส่วนใหญ่มักไม่คิดว่าเด็กจะเป็นโรคหลอดเลือดสมอง
สัญญาณเตือนโรคหลอดเลือดสมอง
ไม่ว่าจะอายุมากหรือน้อย การรู้จักสังเกตอาการผิดปกติที่เป็นสัญญาณเตือนของโรคหลอดเลือดสมองตามหลัก BE FAST เพื่อให้สามารถรับการรักษาได้อย่างทันท่วงที ก็นับเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยลดโอกาสพิการและเสียชีวิตจากโรคได้ ซึ่งก็จะประกอบไปด้วย
- B – Balance ยืนเซ เดินเซ การทรงตัวของร่างกายผิดปกติ
- E – Eyes ตามัว มองไม่เห็น การมองเห็นเปลี่ยน
- F – Face หน้าเบี้ยว ปากเบี้ยว
- A – Arms แขนขาชาหรืออ่อนแรง
- S – Speech พูดไม่ออก พูดไม่ชัด พูดลำบาก มึนงง
- T – Time เวลาก่อนเริ่มการรักษาเป็นสิ่งสำคัญ หากมีอาการใดๆ ตามที่กล่าวมาข้างต้นแบบเฉียบพลัน ก็ควรรีบรับการวินิจฉัยและรักษาให้เร็วที่สุด เพื่อช่วยลดโอกาสพิการและเสียชีวิต
การป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง
ด้วยแนวโน้มผู้ใหญ่ที่มีอายุน้อยป่วยเป็นโรคหลอดเลือดสมองเพิ่มขึ้นในช่วงปีหลังๆ การใส่ใจดูแลควบคุมปัจจัยเสี่ยงตั้งแต่เนิ่นๆ จึงเป็นสิ่งที่มีความสำคัญมากขึ้น ซึ่งก็จะสามารถทำได้ดังนี้
- ดูแลความดันให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
- ดูแลน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
- ดูแลน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
- ดูแลไขมันในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
- จำกัดโซเดียม ไขมันอิ่มตัว ไขมันทรานส์ น้ำตาล และพลังงานจากอาหาร
- จำกัดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- เน้นกินผัก ผลไม้ ธัญพืช ข้าวแป้งขัดสีน้อย ปลา และเนื้อสัตว์ไขมันต่ำมากขึ้น
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
- งดสูบบุหรี่
- ปกป้องตนเองจากฝุ่น PM2.5
- ตรวจสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้ทราบถึงปัญหาสุขภาพและสามารถดูแลแก้ไขได้ตั้งแต่เนิ่นๆ
การดูแลหลอดเลือดสมองในทัศนะการแพทย์จีน
การดูแลหลอดเลือดสมอง การแพทย์จีนจะนิยมใช้วิธีบำบัดแบบองค์รวมและปรับสมดุลร่างกาย ผ่านตำรับยาที่สกัดจากพืชสมุนไพรธรรมชาติหลายชนิด เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ครอบคลุมและยั่งยืน โดยจะมีหลักการทำงานดังนี้
- ปรับสมดุลตับ เพื่อให้ตับผลิตไขมันในปริมาณที่เหมาะสม ไม่ผลิตไขมันมากหรือเร็วเกินไป
- ลดระดับไตรกลีเซอไรด์ เพิ่ม HDL เพื่อส่งเสริมการนำ LDL ซึ่งเป็นคอเลสเตอรอลชนิดที่ไม่ดีไปทำลายที่ตับ
- สลายภาวะเลือดคั่ง ลดความข้นหนืดของเซลล์เม็ดเลือด
- ยับยั้งการก่อตัวของลิ่มเลือด
- ผลักดันการไหลเวียนของเลือด เพิ่มประสิทธิภาพการไหลเวียนของเลือดในเส้นเลือดฝอย
- ลดการแข็งตัวและเพิ่มความยืดหยุ่นของหลอดเลือด
ท่านที่สนใจดูแลหลอดเลือดสมองตามทัศนะการแพทย์จีน ก็สามารถขอรับคำปรึกษาจากแพทย์แผนจีนและผู้เชี่ยวชาญได้ที่ไอดีไลน์ @enwei
จบแล้วกับข้อมูลโรคหลอดเลือดสมองในผู้ที่มีอายุน้อย พร้อมด้วยข้อมูลสำคัญอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ทางเอินเวย์หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์แก่ทุกท่านนะคะ
เอินเวย์ ศูนย์รวมยาสมุนไพรจีนระดับพรีเมี่ยมจากประเทศจีน ซึ่งอยู่เคียงข้างสังคมไทยมานานกว่า 30 ปี ขอเป็นอีกหนึ่งทางเลือกธรรมชาติในการดูแลสุขภาพตามศาสตร์การแพทย์จีน เพื่อให้ทุกท่านได้มีสุขภาพที่ดี
