น้ำคาวปลาไหลไม่หยุดหลังคลอด การแพทย์จีนรักษาได้

โดยปกติแล้วคุณแม่หลังคลอดทุกท่านจะต้องมีการขับของเสีย ซึ่งสิ่งที่ขับออกมานั้น เรียกว่า น้ำคาวปลา ในช่วงแรกน้ำคาวปลาจะมีลักษณะเป็นสีแดงคล้ายเลือดประจำเดือน และถูกขับออกมาในปริมาณมาก ไม่มีกลิ่นที่ผิดปกติ จากนั้นจะเริ่มเปลี่ยนเป็นสีแดงอ่อน เหลืองและใสจนหมดไปในที่สุด โดยทั่วไปมักจะไม่เกิน 3 – 6 สัปดาห์หลังคลอด ถ้าคุณแม่มีการขับน้ำคาวปลาที่ผิดปกติไม่ว่าจะสี กลิ่น ปริมาณหรือระยะเวลาที่นานเกินไป ควรหาทางบำบัดจากต้นเหตุ

ลักษณะของน้ำคาวปลา

แนวทางในการบำบัดทั่วไป

การแพทย์แผนปัจจุบันจะเรียกภาวะนี้ว่า ภาวะตกเลือดหลังคลอดระยะหลัง (Last Postpartum hemorrhage) ซึ่งมีสาเหตุมาจากมดลูกไม่สามารถฟื้นฟูตัวเองให้กลับมาสมบูรณ์ ซึ่งอาจเกิดจากการมีเศษรกหรือเยื่อบุต่าง ๆ หลุดค้างอยู่ภายในโพรงมดลูก หรืออักเสบจากการติดเชื้อ จึงกระทบต่อการหดตัวและฟื้นฟูซ่อมแซมของมดลูก ถ้าหากสาเหตุเกิดจากเศษรกหรือเยื่อบุต่าง ๆ ค้างอยู่ในโพรงมดลูก แพทย์จะทำการผ่าตัดเพื่อขูดมดลูก หรือถ้าสาเหตุเกิดจากการติดเชื้อก็จะใช้เป็นยาปฏิชีวะนะหรือยากระตุ้นการหดตัวของมดลูก

สาเหตุในมุมมองของการแพทย์จีน

• ภาวะเลือดคั่งอุดกั้น ลักษณะน้ำคาวปลามักจะเป็นลิ่มเลือด สีเข้ม มีอาการปวดท้องร่วมด้วย ซึ่งเกิดจากการที่คุณแม่หลังคลอดได้รับพิษเย็นเช่น รับประทานอาหารที่มีฤทธิ์เย็น อาหารดิบ ดื่มน้ำเย็น สระผม อาบน้ำด้วยน้ำเย็นหรือเกิดจากอารมณ์ที่แปรปรวนส่งผลให้เลือดและลมปราณไหลเวียนไม่สะดวก เกิดการคั่งค้างจนกลายเป็นเลือดคั่ง
• ภาวะพลังลมปราณพร่องลง (ชี่พร่อง) ลักษณะน้ำคาวปลามีสีซีด ไม่มีกลิ่น ร่วมกับอาการอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ซึ่งเกิดจากการสูญเสียพลังลมปราณและเลือดไปกับการคลอดในปริมาณมากทำให้ร่างกายอ่อนเพลีย ฟื้นฟูตนเองได้ช้า พลังลมปราณมีหน้าที่ในการเหนี่ยวรั้งให้เลือดอยู่ในหลอดเลือด เมื่อพลังลมปราณพร่องลง ไม่แข็งแรงพอที่จะเหนี่ยวรั้งให้เลือดอยู่ในหลอดเลือดได้จะทำให้เลือดออกมานอกเส้นเลือด เลือดไหลไม่หยุดหรือหยุดช้า
• ภาวะเลือดร้อน ลักษณะน้ำคาวปลาจะเป็นสีแดงร่วมกับความร้อนภายในร่างกาย ทำให้ปากแห้งคอแห้ง เนื่องจากหลังคลอดบุตรมีการสูญเสียเลือดปริมาณมาก หรือชอบรับประทานอาหารรสจัด รสเผ็ด ซึ่งในการแพทย์จีน เลือดมีความเป็นหยิน (ความเย็น) เมื่อเลือดพร่องลงมาก (阴血亏损) จะทำให้ร่างกายร้อนขึ้นความร้อนที่ถูกสะสมจะกระตุ้นให้เลือดในร่างกายไหลเวียนเร็วขึ้นและไหลออกนอกเส้นเลือด (迫血妄行)

การแพทย์จีนบำบัดจากต้นเหตุ

การแพทย์จีนจึงนิยมใช้สมุนไพรจีนที่มีสรรพคุณในการบำบัดภาวะน้ำคาวปลาไหลไม่หยุดหลังคลอด ดังนี้

1. สลายเลือดคั่ง (化瘀)
2. กระตุ้นการไหลเวียนเลือด (活血)
3. สลายก้อน (消癥)

จากการศึกษาวิจัยและทดลองทางการแพทย์และเภสัชวิทยาในปัจจุบันพบว่า ยาสมุนไพรจีนที่อยู่ในรูปแบบสารสกัดเป็นรูปแบบที่มีประสิทธิภาพสูงสุด ทั้งคงผลได้ยาวนาน เนื่องจากสามารถสกัดและควบคุมสารออกฤทธิ์ได้อย่างแม่นยำ

กลไกการออกฤทธิ์ของยา

• ปรับสมดุลการไหลเวียนเลือดทั่วร่างกาย กระตุ้นการไหลเวียนและลดการเกาะกลุ่มกันของเลือด ลดความหนืดความข้นของเลือด
• ลดการอักเสบ ลดระดับสารที่ทําให้อักเสบ เช่น IL-1β, IL-2 ,TNF-α และเพิ่มสารที่มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ เช่น IL-4 , IL-10
• กระตุ้นให้มดลูกหดตัว เพื่อขับน้ำคาวปลาออกมาได้อย่างหมดสิ้น
• ปรับสมดุลระบบภูมิคุ้มกัน เสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง

ผลการทดลองทางคลินิก

ผลการทดลองทางคลินิกตามหลักการแพทย์สากลพบว่ามีประสิทธิภาพในการบำบัดภาวะน้ำคาวปลาไหลไม่หยุดหลังคลอดได้ถึง 84.5%* กระตุ้นการซ่อมแซมของมดลูก ช่วยให้มดลูกฟื้นฟูตัวเองและเข้าอู่ได้เร็วยิ่งขึ้น ทั้งยังส่งเสริมให้สุขภาพโดยรวมของคุณแม่หลังคลอดดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด

*中国中医药现代远程教育[J],2016,14(16):135-136.
Chinese Medicine Modern Distance Education of China[J], 2016, 14(16):135-136.