ภาวะลองโควิด (Long COVID) คือกลุ่มอาการที่หลงเหลือหรือเกิดใหม่หลังหายจากโควิด-19 ซึ่งก็ถือเป็นสิ่งที่ยังค่อนข้างใหม่ สำหรับใครที่มีข้อสงสัยต่างๆ เช่น ลองโควิดแพร่เชื้อได้ไหม ตรวจเจอหรือไม่ แล้วเป็นนานกี่วันถึงจะหาย ทางเอินเวย์ก็ขออาสาตอบในบทความนี้เอง
ลองโควิดแพร่เชื้อได้ไหม
ลองโควิดไม่สามารถแพร่เชื้อได้ เนื่องจากไม่ได้มีเชื้อที่ Active เหมือนตอนที่ยังเป็นโควิด-19 ภาวะลองโควิดนั้นจะเกิดจากการตอบสนองของร่างกายที่นอกเหนือไปจากอาการป่วยช่วงแรก ซึ่งก็จะมีอาการและระยะเวลาที่ต่างกันไปสำหรับแต่ละคน
ลองโควิดตรวจเจอหรือไม่
ลองโควิดไม่สามารถตรวจได้ด้วยชุดตรวจ ATK หรือวิธีตรวจอื่นๆ ไม่เหมือนกับตอนที่ยังเป็นโควิด-19 เนื่องจากไม่ได้มีเชื้อที่ Active แล้ว ซึ่งการวินิจฉัยภาวะลองโควิดในปัจจุบันก็จะอาศัยอาการที่มี ประวัติการติดเชื้อโควิด-19 และการตรวจร่างกายเพื่อดูว่าใช่อาการของโรคอื่นไหม
ลองโควิดเป็นนานไหม กี่วันหาย
ระยะเวลาของภาวะลองโควิดจะต่างกันไปสำหรับแต่ละคน บางคนก็เป็นนานหลักสัปดาห์ บางคนก็นานหลักเดือนหรือมากกว่านั้น ซึ่งอาการภาวะลองโควิดยังสามารถมีช่วงดีแย่ปรับเปลี่ยนไปมาได้อีกด้วย
อาการลองโควิดคืออะไรบ้าง
อาการลองโควิดจะเกิดได้หลากหลายมาก ซึ่งก็มีงานวิจัยได้ประมาณไว้ว่าอาจมีทั้งหมดมากกว่า 200 อาการ ตัวอย่างอาการภาวะลองโควิดก็อย่างเช่น
- อ่อนเพลีย
- หายใจไม่เต็มอิ่ม
- ไม่มีสมาธิ
- ปวดเมื่อย
- สูญเสียการรับกลิ่น
- มีไข้
- ไอ
- เจ็บหน้าอก
- ใจสั่น
- มีปัญหาการนอนหลับ
- ซึมเศร้า
- วิตกกังวล
- ปวดหัว
- สมองล้า
- ท้องเสีย
- ปวดท้อง
- ปวดเมื่อย
- ผื่นขึ้น
ลองโควิดป้องกันได้ไหม
วิธีป้องกันภาวะลองโควิดที่ดีที่สุดก็คือการไม่ติดเชื้อโควิด-19 ตั้งแต่แรก ซึ่งก็สามารถทำได้ด้วยการปฏิบัติตัวตามมาตรการป้องกันโควิด-19 อย่างเคร่งครัดสม่ำเสมอ เช่น ใส่หน้ากากอนามัย ล้างมือเป็นประจำ เว้นระยะห่าง เลี่ยงสัมผัส เลี่ยงพื้นที่แออัด เป็นต้น
กรณีที่ติดโควิด-19 แล้ว ปัจจุบันก็ยังไม่พบวิธีป้องกันภาวะลองโควิด ซึ่งทุกคนที่ติดโควิด-19 ก็จะมีโอกาสเกิดภาวะลองโควิดได้หมด แม้จะไม่มีอาการตอนเป็นโควิด-19 เลยก็ตาม
สำหรับข้อมูลความเสี่ยง งานศึกษาวิจัยในปัจจุบันได้พบว่า ความเสี่ยงของภาวะลองโควิดจะเพิ่มมากขึ้น ถ้ามีปัจจัยต่างๆ เหล่านี้
- ป่วยหนักตอนเป็นโควิด-19
- ไม่ได้ฉีดวัคซีนโควิด-19
- สูบบุหรี่
- เป็นผู้สูงอายุ
- เป็นเพศหญิง
- มีโรคประจำตัว เช่น โรคหอบหืด โรคเบาหวาน โรคอ้วน
จากข้อมูลดังกล่าว การฉีดวัคซีนโควิด-19 จึงถือเป็นอีกสิ่งหนึ่งที่อาจมีส่วนช่วยป้องกันภาวะลองโควิดได้ ทางที่ดีเราจึงควรได้รับวัคซีนโควิด-19 ให้ครบถ้วนตามที่หน่วยงานแนะนำ
ลองโควิดรักษาอย่างไร
ปัจจุบันยังไม่มีวิธีรักษาภาวะลองโควิดที่ต้นเหตุ จะมีก็แต่การรักษาตามอาการ เพื่อให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นเท่านั้น ซึ่งในคนส่วนใหญ่ ภาวะลองโควิดจะสามารถหายเองได้ แม้ในบางราย ระยะเวลาที่ใช้อาจนานถึงหลายเดือนก็ตาม
ในทางการแพทย์จีน ภาวะลองโควิดจะเกิดจาก เจิ้งชี่ (正气) พลังลมปราณที่เป็นภูมิคุ้มกันหรือเกราะป้องกันของร่างกาย รวมถึงเลือดหยิน-หยางในร่างกายยังคงเสียสมดุล ทำให้ร่างกายอ่อนแอ ซึ่งจะกระทบระบบทางเดินหายใจ รวมถึงระบบอื่นๆ เช่น ระบบทางเดินอาหาร ระบบประสาท และฮอร์โมน ซึ่งการป้องกันและฟื้นฟูภาวะลองโควิดในทางการแพทย์จีน ก็จะมุ่งเน้นไปที่แนวทางต่างๆ ดังนี้
- ฟื้นฟูซ่อมแซมเซลล์ปอด บำรุงและเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของปอด (養肺健肺)
- ปรับสมดุลการไหลเวียนของเลือดและพลังลมปราณ (活血通絡)
- บำรุงม้ามซึ่งเป็นแหล่งสร้างพลังลมปราณที่เป็นเกราะป้องกันให้กับร่างกาย (扶助正气)
- เสริมสร้างพลังลมปราณของไต ปรับสมดุลระบบภูมิคุ้มกัน (補腎益氣)
- ปรับคุณภาพ ปริมาณ สารอาหาร และสารจำเป็นของเลือดให้สมบูรณ์ (補血養血)
- ระบายพลังลมปราณของตับ ส่งผลให้อารมณ์ผ่อนคลาย ลดความเครียด วิตกกังวล ช่วยให้มีคุณภาพการนอนหลับที่ดี (疏肝解郁)
กล่าวโดยสรุปก็คือ การแพทย์จีนและสมุนไพรจีน จะมุ่งเน้นไปที่การฟื้นฟูร่างกายให้แข็งแรง ให้กลับเข้าสู่ภาวะสมดุลได้เร็วขึ้น ซึ่งจะช่วยขจัดและบำบัดอาการต่างๆ ที่เกิดจากภาวะลองโควิดให้หมดไป ทั้งนี้ การบำรุงเจิ้งชี่ (正气) เลือด-ลมปราณ นอกจากจะช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันแข็งแรงแล้ว ก็ยังมีประสิทธิภาพในการดูแลสุขภาพเชิงบูรณาการไปพร้อมๆ กันได้อีกด้วย (正气存内 邪不可)
จบแล้วสำหรับคำถามที่ว่า ภาวะลองโควิดแพร่เชื้อได้ไหม ตรวจเจอหรือไม่ แล้วเป็นนานกี่วันถึงจะหาย รวมถึงคำถามอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ทางเอินเวย์หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์แก่ทุกท่านนะคะ
เอินเวย์ ศูนย์รวมยาสมุนไพรจีนระดับพรีเมี่ยมจากประเทศจีน ซึ่งอยู่เคียงข้างสังคมไทยมานานกว่า 30 ปี ขอเป็นอีกหนึ่งแรงสนับสนุนในการต่อสู้กับโรคโควิด-19 ให้สามารถก้าวผ่านไปได้อย่างปลอดภัยด้วยกันทุกคน