กระดูกคอถือเป็นส่วนหนึ่งของกระดูกสันหลังที่แม้จะใช้พื้นที่ไม่มาก แต่ก็มีความสำคัญไม่แพ้กระดูกสันหลังส่วนอื่นๆ สำหรับท่านใดที่มีข้อสงสัยว่ากระดูกคอนั้นมีกี่ชิ้น อะไรบ้าง แล้วมีหน้าที่อย่างไร ทางเอินเวย์ก็ได้นำข้อมูลมาให้ชมกันในบทความนี้แล้วค่ะ
กระดูกคอมีกี่ชิ้น อะไรบ้าง
กระดูกคอของเรามีทั้งหมด 7 ชิ้น โดยจะมีชื่อเรียกและรายละเอียดโครงสร้างดังนี้
- C1 (มีชื่อเรียกอีกชื่อว่า Atlas) เป็นกระดูกคอข้อบนสุด อยู่ติดกับฐานกระโหลก มีลักษณะคล้ายวงแหวนต่างจากกระดูกคอข้ออื่นๆ อย่างชัดเจน การก้มหน้าหรือเงยหน้าจะอาศัยกระดูกคอข้อนี้เป็นหลัก
- C2 (มีชื่อเรียกอีกชื่อว่า Axis) เป็นกระดูกคอข้อที่ 2 นับจากบนสุด มีลักษณะคล้ายกระบอกเล็กๆ ที่มีช่องโหว่ตรงกลาง และจะมีปลายกระดูกยื่นขึ้นไปสอดรับกับรูตรงกลางของกระดูกคอข้อบนสุด การหันหน้าซ้ายขวาจะอาศัยกระดูกคอข้อนี้เป็นหลัก
- C3 เป็นกระดูกคอข้อที่ 3 นับจากบนสุด มีลักษณะเหมือนกระดูกสันหลังทั่วไป มีหน้าที่ช่วยซัพพอร์ตศีรษะและช่วยเสริมความยืดหยุ่นโดยรวมของคอ
- C4 เป็นกระดูกคอข้อที่ 4 นับจากบนสุด มีลักษณะเหมือนกระดูกสันหลังทั่วไป มีหน้าที่ช่วยซัพพอร์ตการเคลื่อนไหวและความยืดหยุ่นในภาพรวมของคอ
- C5 เป็นกระดูกคอข้อที่ 5 นับจากบนสุด มีลักษณะเหมือนกระดูกสันหลังทั่วไป มีส่วนเกี่ยวข้องในการควบคุมกล้ามเนื้อบริเวณไหล่และแขนส่วนบน
- C6 เป็นกระดูกคอข้อที่ 6 นับจากบนสุด มีลักษณะเหมือนกระดูกสันหลังทั่วไป มีส่วนเกี่ยวข้องในการควบคุมกล้ามเนื้อบริเวณแขนทั้งส่วนบนและส่วนล่าง
- C7 (มีชื่อเรียกอีกชื่อว่า Vertebra Prominens) เป็นกระดูกคอข้อล่างสุด อยู่ติดกับกระดูกสันหลังส่วนอก โดยจะมีส่วนยื่นด้านหลังที่ยาวและหนากว่ากระดูกคอข้ออื่นๆ และจะมีหน้าที่ช่วยซัพพอร์ตน้ำหนักของศีรษะและคอ
นอกจากรายละเอียดโครงสร้างโดยทั่วไปเหล่านี้แล้ว กระดูกคอก็ยังมีอวัยวะส่วนอื่นๆ เข้ามาเกี่ยวข้องอีก ซึ่งก็ได้แก่
- กล้ามเนื้อ มีหน้าที่ช่วยซัพพอร์ตโครงสร้างกระดูกคอ และช่วยในการเคลื่อนไหวของศีรษะ คอ บ่า ไหล่ และแขน
- เส้นเอ็น มีหน้าที่ช่วยในการยึดติดระหว่างกระดูกแต่ละข้อ
- หมอนรองกระดูก จะอยู่คั่นระหว่างแต่ละข้อของกระดูกคอและกระดูกสันหลังส่วนอื่นๆ มีหน้าที่ช่วยปกป้องกระดูกผ่านการดูดซับแรงกระแทก
- เส้นประสาท กระดูกคอจะมีเส้นประสาทที่เกี่ยวข้องทั้งหมด 8 คู่ โดยจะมีความสำคัญต่อการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อ การรับความรู้สึก และการหายใจ
- ไขสันหลัง เป็นเส้นประสาทเล็กๆ จำนวนมากที่มัดรวมกันเป็นเส้นประสาทขนาดใหญ่ทอดลงมาจากสมอง โดยจะอยู่ภายในกระดูกคอและกระดูกสันหลังส่วนอื่นๆ
หน้าที่ของกระดูกคอ
ในภาพรวมแล้ว กระดูกคอจะมีหน้าที่สำคัญดังต่อไปนี้
- ซัพพอร์ตน้ำหนักศีรษะและการเคลื่อนไหว กระดูกคอมีส่วนสำคัญในการช่วยซัพพอร์ตน้ำหนักของศีรษะ รวมถึงการเคลื่อนไหวของคอในลักษณะต่างๆ เช่น ก้มหน้า เงยหน้า หันหน้า หรือเอียงคอ
- ปกป้องไขสันหลัง กระดูกคอและกระดูกสันหลังส่วนอื่นๆ จะเป็นทางผ่านของเส้นประสาทไขสันหลัง และจะมีส่วนช่วยปกป้องไม่ให้ไขสันหลังได้รับอันตราย
- ปกป้องเส้นเลือดสำคัญ กระดูกคอยังเป็นทั้งทางผ่านและมีส่วนช่วยปกป้องเส้นเลือดสำคัญที่มีหน้าที่นำพาเลือดไปเลี้ยงสมอง
โรคที่เกี่ยวข้องกับกระดูกคอ
ด้วยบทบาทหน้าที่สำคัญเหล่านี้นี่เอง โรคและความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับกระดูกคอจึงมีผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตเป็นอย่างมาก ตัวอย่างโรคกระดูกคอที่พบได้บ่อยเป็นอันดับต้นๆ ก็อย่างเช่น
- โรคกระดูกคอเสื่อม (Cervical Spondylosis) เป็นสภาวะที่เกิดจากการชำรุดสึกหรอของกระดูกคอ ซึ่งจะมีปัจจัยหลักมาจากความเสื่อมตามวัย แต่ก็อาจมีปัจจัยเร่งต่างๆ เข้ามาเกี่ยวข้อง เช่น อิริยาบถที่ไม่ดี การบาดเจ็บที่คอ เป็นต้น โดยอาจก่อให้เกิดอาการปวดคอ บ่า ไหล่ ท้ายทอย เส้นคอตึง ขยับคอลำบาก เวียนหัว ปวดหัว ฯลฯ
- โรคหมอนรองกระดูกคอกดทับเส้นประสาท (Cervical Radiculopathy) เป็นสภาวะที่เส้นประสาทบริเวณคอถูกกดทับจนเกิดอาการผิดปกติ เช่น ปวดร้าวลงแขน ไหล่ชา แขนชา มือชา แขนอ่อนแรง ฯลฯ
- โรคหมอนรองกระดูกคอกดทับไขสันหลัง (Cervical Myelopathy) เป็นสภาวะที่ไขสันหลังบริเวณคอถูกกดทับจนเกิดอาการผิดปกติ เช่น ปวดร้าวลงแขนหรือขา ไหล่ชา แขนชา มือชา ขาชา แขนหรือขาอ่อนแรง ทรงตัวลำบาก ฯลฯ
- โรคช่องกระดูกสันหลังส่วนคอตีบแคบ (Cervical Spinal Stenosis) เป็นสภาวะที่เกิดจากความเสื่อมของหมอนรองกระดูกและกระดูกคอ ทำให้เกิดพังผืดและกระดูกงอกไปบีบรัดบริเวณเส้นประสาทจนเกิดอาการผิดปกติ เช่น ปวดร้าวลงแขน ไหล่ชา แขนชา มือชา แขนอ่อนแรง ฯลฯ
แนวทางการดูแลกระดูกคอ
เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดโรคกระดูกคอ ซึ่งจะมีผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตเป็นอย่างมาก ทางที่ดี ทุกคนจึงควรใส่ใจดูแลแต่เนิ่นๆ ซึ่งก็จะมีแนวทางที่แนะนำดังนี้
- เลี่ยงอิริยาบถที่ไม่เหมาะสม เช่น ก้มหน้าเล่นมือถือบ่อยๆ นั่งจ้องคอมนานๆ เป็นต้น เนื่องจากจะมีส่วนทำให้กระดูกคอเสื่อมเร็วขึ้น
- เลี่ยงการบาดเจ็บที่คอ อาจทำได้ด้วยการเลี่ยงกิจกรรมอันตราย สวมใส่อุปกรณ์ที่เหมาะสมขณะเล่นกีฬา ยืดเหยียดกล้ามเนื้อก่อนออกกำลังกาย เป็นต้น
- งดสูบบุหรี่ งานวิจัยปัจจุบันพบว่า สารพิษในควันบุหรี่อาจมีผลทำให้กระดูกคอเสื่อมเร็วขึ้น
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ การออกกำลังกายที่เหมาะสมและสม่ำเสมอจะมีส่วนช่วยให้กล้ามเนื้อคอแข็งแรงขึ้น ยืดหยุ่นดีขึ้น และอาจช่วยลดความเสี่ยงต่ออุบัติเหตุจากการหกล้มได้
- ดูแลน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ งานวิจัยปัจจุบันพบว่า ผู้ที่มีน้ำหนักตัวเกินเกณฑ์จะมีความเสี่ยงต่ออาการปวดคอบ่าไหล่เรื้อรัง รวมถึงโรคที่เกี่ยวข้องกับกระดูกคอเพิ่มขึ้น ซึ่งก็คาดว่าอาจเป็นผลมาจากการที่กระดูกคอต้องรับน้ำหนักมากกว่าปกติ
- กินอาหารที่มีแคลเซียมอย่างเพียงพอ โรคกระดูกพรุนก็อาจมีส่วนทำให้กระดูกคอเสื่อมเร็วขึ้นได้ การดูแลอาหารการกินให้ได้รับแคลเซียมอย่างเพียงพอจึงนับว่ามีความสำคัญ ตัวอย่างอาหารที่มีแคลเซียมสูงก็อย่างเช่น นมวัว โยเกิร์ต ผักใบเขียว ปลาเล็กปลาน้อย ฯลฯ
- ดูแลร่างกายให้ได้รับวิตามินดีอย่างเพียงพอ การได้รับวิตามินดีอย่างเพียงพอก็มีความสำคัญต่อการป้องกันโรคกระดูกพรุนและโรคกระดูกคอเสื่อมเช่นกัน ตัวอย่างอาหารที่มีวิตามินดีสูงก็อย่างเช่น แซลมอน ซาดีน ทูน่า ผลิตภัณฑ์อาหารที่เสริมวิตามินดี ฯลฯ (นอกจากอาหารแล้ว เราก็ยังสามารถสร้างวิตามินดีจากการสัมผัสแสงแดดได้เช่นกัน โดยจะแนะนำเป็นแดดอ่อนๆ ในช่วงเช้าหรือเย็นประมาณวันละ 15 นาที)
จบแล้วกับประเด็นคำถามที่ว่า กระดูกคอมีกี่ชิ้น อะไรบ้าง พร้อมด้วยข้อมูลอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ทางเอินเวย์หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์แก่ทุกท่านนะคะ
เอินเวย์ ศูนย์รวมยาสมุนไพรจีนระดับพรีเมี่ยมจากประเทศจีน ซึ่งอยู่เคียงข้างสังคมไทยมานานกว่า 30 ปี ขอเป็นอีกหนึ่งทางเลือกธรรมชาติในการดูแลสุขภาพตามศาสตร์การแพทย์จีน เพื่อให้ทุกท่านได้มีสุขภาพที่ดี
